به دستور مقام معظم رهبری در راستای تحقق اهداف بنیاد حکمت اسلامی صدرا بخش فلسفه و کودک در
سال 1373 جهت کاربردی کردن فلسفه در جامعه، اشاعه تفکر و ارتقای آن در میان کودکان و جوانان با هدف نشر حکمت و فلسفه اسلامی آغاز به کار کرد و در ادامه با هدف حفظ و تقویت بنیان فلسفه و اندیشه، ارتقاء سطح آن، ارتباط با فلاسفه و مراکز فلسفی غیر ایرانی و همچنین مبادله افکار و اطلاعات و همکاریهایی از این قبیل، به صورتهای گوناگون فعال بوده است. «فلسفه و کودک» برنامهای آموزشی ـ
پرورشی است که در آن با استفاده
از مفاهیم فلسفی و اخلاقی و با محتوای گوناگون (از جمله داستان و تصویر، فیلم، خاطره، بازی و ...) به
ارتقای سطح تفکر در کودکان و نوجوانان کمک میکند و علاوه بر پرورش قدرت تفکر و تحلیل ذهنی، به رشد اخلاقیات، اعتماد به نفس، خودباوری و ارتقای سطح دروس و بسیاری نتایج مثبت دیگر نیز میانجامد. از فواید و اثرات دیگر این طرح، یاد گرفتن قضاوت بر پایه اصول و معیار صحیح توسط دانشآموزان است.
مربی در کلاس، تسهیل گر بحث بین دانشآموزان بوده و نقش سنتی معلّمی (معلم محوری) را ندارد. کودکان با احترام به عقاید یکدیگر، نظریات خود را بیان میکنند و گاهی به تصحیح دیدگاههای قبلی خود و یا نقد عقاید دیگران میپردازند. معلم بعنوان فرد میانجی، دنیای کودک را برای او معنادار میکند و جهتگیریها و راهنمایی های او در کلاس فلسفه و کودک، نقش محرکهایی را دارد که از طریق آن، ارزشهای فرهنگی مورد نظر به کودک منتقل میشود.
این برنامه با نامهای «فلسفه برای کودکان» (
p4c
)
philosophy for children
و یا «فلسفه با کودکان» (
pwc
)
philosophy with children
در کشورهای دیگر ارائه شده است اما «فلسفه و کودک» (
pac
)
philosophy and children
که نامی انحصاری و برخاسته از بنیاد حکمت اسلامی صدراست برای اولین بار در جهان مطرح شده است. «فلسفه و کودک» در مبانی، موضوع و اهداف با همتاهای غربی خود متفاوت است. مبانی فلسفه و کودک برخاسته از حکمت عملی فلسفه صدرایی است و موضوع آن که کودک است در جهانبینی اسلامی تفاوت اساسی با کودک از دیدگاه فلسفه غرب دارد. هدف فلسفه و کودک پرورش «انسان کامل» و خداگونه است و آنچه
p4c
غربی در نهایت، آرزومند آن است، پرورش «شهروند قانونمند و مطیع» در جامعه می باشد. روش فلسفه و کودک نیز تلفیقی از روشهای موجود بوده که به انتخاب بهترین ها انجامیده است. در حال حاضر، بنیاد حکمت اسلامی صدرا، طراحی برنامه جامع فلسفه و کودک و همچنین آموزش معلمان را در دستور کار خویش دارد. هم اکنون نیز به اجرای طرحهای آزمایشی در مدارس مشغول بوده و امیدوار است که در این راه از نظرات و پیشنهادات سازنده همة علاقمندان به کودک و تفکر بهرهمند گردد.